مطالعات کلینیک قلب

0

0

مطالعات کلینیک قلب

بخشی از مطالب:

فصل اول:کلیات
۱-۱- مقدمه

با افزایش روز افزون جمعیت در سالهای اخیر و تجمع مردم بخصوص در مراکز شهری، رعایت اصول بهداشت توسط عموم طبقات مردم در سراسر کشور بیش از پیش ضروری به نظر می رسد و به طور کلی نیاز به احداث مراکز درمانی جدید و مدرن کاملاً محسوس است. پیشرفتها و جهشهای شگرف علم پزشکی به ویژه در سالهای اخیر، همراه با کاربرد روز افزون تجهیزات و سیستمهای مدرن در امر تشخیص و درمان بیماریها و پژوهشهای علمی و اهمیت بازگشت سریع و تندرستی بیماران، موجب شده است که اکثر جوامع توجه زیادی به برنامه ریزی و اداره بیمارستان معطوف دارند.
با توجه به تخصصی بودن این کیلینیک لزوم مطالعه و بررسی تحولات علم پزشکی و روشهای تشخیص، درمان، تحقیق در فضاها و تجهیزات مورد لزوم و ….. از اهمیت خاص برخوردار می باشد، در ضمن با توجه به شرایط خاص بیماران در نظر گرفتن امکانات رفاهی برای افراد بستری شده و همچنینی مراقبتهای لازم پزشکی و امکانات خدمات لازم در الویت می باشد.
در روند مطالعات خود با نگرشی چند جانبه به تمامی عناصر موثر در شگل گیری مجموعه سعی گردیده به موارد ذیل توجه خاص مبذول گردیده و پس از تجربه و تحلیل، راه حل مناسبی ارائه گردد.
۱-۱-۱- شناخت
عوامل و ضوابط بسیاری در طراحی مراکز درمانی دخالت دارند که نادیده گرفتن و یا کم بها دادن به یکی از عوامل از کارآیی بیمارستان و مراکز درمانی خواهد کاست، این عوامل عبارتند از: عملکرد هر بخش و فضا – ارتباطات داخلی و خارجی، سازه، تاسیسات مکانیکی و برقی و …..
۱-۱-۲- بررسی و مطالعه‌ی روشها و سیستمهای معمول طراحی بیمارستان در داخل و خارج کشور و نقد آنها ( بهره گیری از اصول و روشهای طراحی در غرب و تطبیق آنها با شرایط ایران مستلزم دقت بسیار است، چون آنچه که در غرب تدوین و طراحی می شود محصول اندیشه فرهنگ، جامعه و اقلیم دیگری است )
۱-۱-۳- ضوابط و معیارها و تجزیه و تحلیل بستر طرح
آب و هوای معتدل و مرطوب گرگان مسائل خاصی را دیکته می کند که در فرم کلی مجموعه و در جرئیات معماری ساختمانها تأثیرات بسزایی دارد.
۱-۱-۴- دستیابی به شیوه ای بهینه در طراحی

۱-۲- تعریف طرح
نیاز مبرم کشور به خدمات درمانی و فضاهای درمانگاهی و بیمارستان و نیز کمبود این فضاها و خدمات ذکر شده در سطح کشور غیر قابل تردید است. با توجه به شمار بیماران کشوررو نسبت تعداد تخت به بیمار و نیز کمبود پرسنل درمانی، پزشکی، ضرورت توجه به این کمبود و احداث و توسعه مراکز خدماتی درمانی و بیمارستانهای عمومی و تخصصی کاملاً ملموس و محسوس است. این نیاز کما بیش در تمامی نقاط کشور وجود دارد و غالب نقاط ایران به نسبت محرومیت نیازمند بیمارستان هستند.
با توجه به این که بیمارستانها و درمانگاهها در کدام جامعه، چه کشور و یا چه منطقه ای باشد و با چه نظام از نظامهای ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی واقع گردیده است، می تواند عملکرد متفاوت داشته باشد. ولی اصول طراحی آن همگی واحد بوده و شامل ترکیب اجزاء مختلف آن با یکدیگر، حل ارتباطات و سیرکولاسیون میان آنها است. مسئله ترکیب کردن اجزاء متعدد که به ترتیب دارای عملکردهای متفاوت باشند، در یک واحد کاری است بسیار دشوار، ولیکن آنچه بیمارستان سازی را از این هم مشکلتر می سازد این است که یک بیمارستان هیچ وقت بنای مجزا و ایزوله ای نیست بلکه جزئی از اجتماع خود است و چون احتیاجات هر اجتماع به مرور زمان تغییر می کند، رابطه بین بیمارستان و اجتماع هم به صورت پیچیده ای تظاهر می نماید.
بدیهی است که طرحهای مطلوب معماری به هر منظوری که باشند فقط در صورتی
می‌توانند کاملاً مفید واقع شوند که در آنها فضاهای مختلف به تناسب نیازمندیهای استفاده کنندگان طرح ریزی شده و متکی بر اصل تفکیک فضاهای سرویس دهنده باشند. این اصل در جهت بهتر کردن گردش کارها و تسریع فعالیتهای مختلف بسیار مؤثر می باشند.
۱-۳- بیماری قلبی
عارضه قلبی از نوع بیماریهای خطرناک و جدی می باشد. هر چند که با پیشرفت علم پزشکی روشهای کاملتری برای درمان این بیماریهای به دست آمده است، لیکن افراد مبتلا خود را در معرض یک خطر جدی احساس می کنند.
انواع شایع این عارضه بصورت، نارسایی قلبی، فشار خون، بیماریهای دریچه ای، عضله ای و عروق و کرونر می باشد. با توجه به بررسیهای انجام شده بیماریهای عروق و کرونر از شایعترین نوع بوده که بیشترین آمار را به خود اختصاص داده و مهمترین علت مرگ و میر افراد مبتلا می باشد. بیمار قلبی فردی است که یکی از موارد ذکر شده به صورت، آریتیمی ( اختلال سیستم هدایت قلب ) ، تامپوناد ( افزایش حجم مایع داخل پریکارد) ، آنژین قفسه صدری ( درد قفسه سینه که خون رسنانی عضله قلب به اندازه کافی صورت نمی گیرد.) انفارکتوس قلبی، کاردیومیوپاتی و ….. در او ظاهر می شود.
۱-۴- بیمار اورژانسی
بیماریکه بصورت حاد دچار علائم قلبی-ریوی از قبیل درد قفسه سینه،تنگی نفس، محدودیت فعالیت، طپش قلب، علائم فشار خون بالا از قبیل سردرد و علائم شوک و کما گردیده به اورژانس قلب مراجعه نموده و توسط پزشک مورد ارزیابی قرار می گیرد. در صورت عدم وجود علائمی نظیر شوک و کما از بیمار با توجه به نوع بیماری نوار قلب، عکس قفسه سینه و آزمایشات اولیه گرفته می شود، و در صورت نیاز تحت مونیتورینگ قلبی قرار می گیرد و در نتیجه اگر بیماری از نوع آنژین صدری،، انفارکتوس قلبی، نارسائی قلبی، آریتیمهای قلبی و پریکاردیت باشد، بیمار در بخش c.cu بستری می گیردد. در غیر این صورت بعد از ۲۴-۱۲ ساعت تحت نظر قرار گرفتن بیمار مرخص می‌شود. در بعضی موارد نظیر تامپوناد قلبی نیاز به عمل جراحی اورژانس بوده و بیمارر باید فوراً به اتاق عمل ارجاع داده می شود.
۱-۵- بیمار سرپایی
در این مورد بیمار به درمانگاه قلب مراجعه نموده و بعد از پذیرش توسط متخصص قلب ویزیت می شود. جهت تمام بیماران قلبی یک نوار قلب، عکس قفسه سینه و آزمایشات اولیه برحسب مورد بیماری انجام می گیرد. براساس تشخیصهای اولیه، آزمایشات تخصصی تکمیلی نظیر تست ورزش ( جهت تأیید آنژین قلبی ) ، آنژیوگرافی ( جهت تشخیص رگهای درگیر ) و اکوکاردیوگرافی( وضعیت پمپ قلب، دریچه های قلبی و پریکارد ) انجام گرفته و بر حسب تشخیص نهایی بیمار تحت درمان داروئی، بستری در بخش، عمل جراحی و یا بالون قرار گرفته و به بخشهای مربوطه ارجاع داده می شود.
برای درمان بیمار با جراحی اعمالی نظیر گشاد کردن عروق توسط بالون حتی تعویض عروق قلبی، گشاد کردن دریچه ای یا تعویض دریچه های قلبی انجام می شود. عمل بالون وقتی انجام
می‌شود که درگیری رگ آنچنان پیشرفته نیست و یا نمی شود شخص را عمل کرد. عمل بدین صورت می باشد، با یک Guide داخل رگ شده، آنجا بالون باد می شود سپس بلوکی که باعث تنگی رگ شده پاره می شود، و یا اگر دریچه تنگ باشد با بالون گشاد می‌کنند.
در صورت کاهش ضربان قلب تحت نام sss ، عدم هماهنگی دهلیز و بطن و یا علل خاص الکتریکال قلبی بیمار نیاز به Pace Maker دارد. گذاشتن باطری قلب به دو صورت داخلی
(Parmanent ) و خارجی( Temporary ) انجام می‌شود. در موارد اورژانسی Pace خارجی نصب می‌شود و دائمی در قسمت آنژیوگرافی نصب می شود. کنترل باطری با نوار قلبی انجام
می‌شود. در ایران تنظیم باطری انجام نمی‌شود و فقط آن را تعویض می‌کنند. اعمال بالون، آنژیوگرافی،آنژیوپلاستی و …. توسط متخصص داخلی قلب انجام می‌گیرد.
۱-۶- مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی
بیماری قلبی شایعترین نوع بیماری و مهمترین علت از کار افتادگی و مرگ و میر می باشد. استرس و فشار عصبی، آلودگی هوا، ماشینی شدن زندگی ، کاهش فعالیت جسمانی، استعمال دخانیات و … از علل و عوامل عمده این بیماری می باشد.
هر چند جمعیت جهان به طور دائم رو به افزایش است و بیماران بسیاری از شهرها و روستا جهت معالجه به گرگان می آیند و درصد اشغال تختهای بیمارستانی توسط بیماران درگرگان کاملاً مشخص نیست ولی آمار افرادی که فوت می کنند به طور ماههانه منتشر می شود
تعداد افرادیکه هر ماهه فوت می نمایند به جز موارد استثنایی در سالهای مختلف کم و بیش با هم برابرند ولی درصد افرادیکه به علت بیماریهای قلبی فوت می نمایند تدریجاً رو به افزایش است و بیماریهای قلبی عمده ترین علت مرگ و میر را تشکیل می دهد و براساس شواهد و آمار ها منتشر شده شایعترین نوع این بیماری که منجر به مرگ و میر نیز می شود، بیماری عروق و کرونر است.
۱-۷- ارائه دلایل انتخاب موضوع
با توجه به بحران کمبود فضاهای درمانی و نیز عدم تناسب این فضاها با خصوصیات استفاده کنندگان من را بر آن داشت تا تحقیق و مطالعات خود را در طرح نهایی بر محور فضای درمانی تخصصی معطوف گردانم.
برای این منظور با مشورت اساتید محترم طراحی کلینیک درمانی قلب گرگان را انتخاب کردم که دستیابی و رسیدن به معیارهای قابل قبول در طراحی مراکز درمانی تخصصی با توجه به روحیات بیماران از اهداف اصلی این پروژه محسوب می شود.
مزیت این مراکز برای بیماران:
– کوتاه بودن زبان انتظار
– امکان مداوای تخصصی
– دسترسی به قسمت های تخصصی دیگر از جمله آزمایشگاه ها و آنژیوگرافی…
– عدم اختلاط در محیط درمان بیماری های مختلف
مزیت این مرکز برای پزشکان:
– ساعات کاری منظم تر
– تبادل و بهره گیری از همکاری سایر پزشکان
– استفاده مناسب از امکانات تشخیص و درمانی موجود در مجموعه
– احساسی تعلق بیشتر در محیط
ضرورت این مرکز در استان:
– ایجاد مرکز تشخیص و درمانی بیماری های قلب و عروق در استان
– گردهم آوری امکانات مختلف تشخیص و درمانی
– صرفه جویی در وقت و هزینه که مراجعه به مطب های خصوصی را کاهش می دهد.
– بهبود شاخصه های بهداشتی و درمانی
ضرورت این مرکز در شهر ستان گرگان:
– عدم وجود مرکز تخصصی قلب
– فاصله نسبتا زیاد با تنها مرکز تخصصی قلب در استان در شهرستان کردکوی
۱-۸- هدف از انتخاب پروژه:
با توجه به مطالب ذکر شده و رشد روز افزون جمعیت و کمبود فضاهای درمانی در ایران بخصوص در مناطق نوساز شهرها از جمله گرگان نیاز به احداث مجتمع های درمانی به شدت احساس می شود. از طرفی پیشرفت های پزشکی و تکنولوژی در آستانه هزاره سوم و توجه هر چه بیشتر به بهبود فیزیکی بیماران و تقویت روحی آن ها لزوم تغییر در معماری بیمارستان و فضاهای درمانی که بطور معمول فضاهای خشک و عاری از هرگونه تنوع را مشخص تر می کند. با در نظر گرفتن این مطالب در طراحی پروژه اخیر سعی شده است علاوه بر اینکه گامی در جهت رفع کمبود فضاهای درمانی برداشته می شود از نظر نوع فضاهای ساخته شده تحول به وجود آورده شود.
در طراحی و ترکیب فضاهای مختلف سعی شده تا از طریق توجه به خصوصیات روانی فضاها، فضایی پویا و متنوع برای پزشک و بیمارستان و … بوجود آید.

۱-۹- نتیجه گیری
در طراحی فضاهای درمانی طرح هایی بر پایه این عقیده که طرح و عملکرد دائمی هستند، مردود می باشد زیرا کلیه ساختمان های مربوط به امور بهداشتی مرتبط در حال تغییر و تبدیل می باشد.
چگونگی تضمین پیشرفت یک موسسه مرکب از چندین بخش مشکل است زیرا که می تواند سبب بوجود آمدن ساختمانی شود که دیر یا زود مانع انجام خدمات آن موسسه به علت گسترش و تغییرات خواهد شد.
بنابر توضیحات فوق ساختمان باید دارای امکانات کافی و قابل توسعه باشد و توضیح بیشتر اینکه فن طراحی و خط مشی ساختمان باید به گونه ای باشد که امکانات برای تغییر داخلی و آراستن مجدد اتاق ها فراهم باشد.
بنابراین فضاها و ساختمان ها باید:
– امکانات کافی داشته باشد.
– انعطاف پذیر باشد.
– قابل توسعه باشد.
به امید آنکه واحدهای درمانی در کشورعزیزمان از حالت مکان هایی کسالت آور و غمبار بالاخص برای بیماران به محیطی آرام ، امیدوارکننده به زندگی و شادی آور، نه فقط برای بیماران بلکه برای ملاقات کنندگان و کارکنان تبدیل شود.
فصل دوم: شناخت

۲-۱-تاریخچه
بیمارستان نهادی است اجتماعی که بر حسب ضرورت تداوم حیات و حفظ بقای انسانها و بازگشت به تندرستی و معالجه امراض به تدریج در تاریخ زندگی اجتماعی مردم پدیدار گشته است و همراه با تکامل توسعه علوم و فنون و مهارت ها و شیوه زندگی و طی طولانی در شکل امروزین خود به عنوان یک نیاز در جوامع بشری نمایان شده است . بنابراین تاریخ بیمارستان و تاریخ پزشکی در هم آمیخته و در حقیقت رشد و پیشرفت بیمارستان متاثر از پیشرفت و توسعه روز افزون دانش و تکنولوژی پزشکی ( به ویژه در سده حاضر ) است . پزشکی از پر سابقه ترین نهادهای اجتماعی فرهنگی است که به علت پیوستگی و قرابت آن با حیات انسانی از پدیده هایی است که انسان به طور مستقیم با آن در تماس می باشد و بدین لحاظ است که بررسی تاریخی ریشه های آن را در مذهب اسطوره شناسی سنت ها و آداب و رسوم اجتماعات گوناگون نشان می دهد.
بنابراین پزشکی به صورت بخشی از نیاز انسان و تمایل او به بقا سابقه ای بس طولانی داشته است . مدارک تاریخی نشان میدهد که تحولات مربوط به امر پزشکی در بابل ۶۰۰۰ سال قبل یعنی ۴۰۰۰ سال پیش از یونان آغاز گشت . مذهب بابل مبتنی بر وجود خدایان متعدد بوده است . برخی از این خدایان به عنوان مکافات گناهی که بندگان مرتکب می شدند آنان را بیمار میکردند . اعتقادات و آگاهی های پزشکی بابل از آنها که جنبه باستانی داشته و یا آنهایی که از اقوام دیگر اخذ شدند به تدریج در جامعه پزشکی آشور رسوخ کرد و به طوریکه آشور نیز اعتقاد پیدا کرد سلامتی و بیماری از طرف خدایان به بندگان اعطا می گردد . یکی از جنبه های طبابت در آشور پیدایش بهداشت عمومی بود که به وسیله مقررات شدید مذهبی به موقع اجرا گذاشته می شد . تاریخچه پزشکی مصر نشان میدهد که این کشور وارث یکی از کهن ترین سنت های پزشکی بوده است . مصریان پدر طب را “ایزیس “و تدوین کننده آن را «هرمیس»می دانستند. در ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد طبیب مشهوری به نام«ایمهوتپ»در مصر زندگی می کرد که به مقام الوهیت رسیده بود . در منطقه دیگر آسیا در سرزمین هندوستان تاریخ طب از قدمت بسیار برخوردار است . می توان گفت که هندوان از نخستین ملت هایی بوده اند که به ساختن بیمارستان مبادرت ورزیدند.
دورساله یا دو خلاصه در کتب الهی و مذهبی هندوان دیده می شود : یکی رساله جراحی دوم رساله پزشکی در این دو رساله یا دو خلاصه مطالبی «بیمارستان » و ملازمین آن یعنی پرستاران دیده می شود . در رساله جراحی از اعمال دستی و پیوند بینی و پوستی و بیماریهای گوناگون چشم جلب توجه می نماید . آریائیها ی قدیم بهداشت و پیشگیری از بیماریها را به وسیله روش های خاص خود در صدر وظایف خویش می شناختند و می کوشیدند که با آیین ویژه کفن و دفن مردگان خود رتا گسترش بیماریها که به وسیله اجساد انسانها و جانوران به موجودات زنده دیگر انتقال می یابد و تندرستی آنان را در معرض خطر قرار می دهد جلوگیری کنند . برای عملی کردن این روش آریاییها در دستگاه حکومتی و دسته ها و اقوام کشور مقرار ت و فرمان های درست پزشکی و بهداشتی داشتند . مثلا یکی از پر اهمیت ترین این فرامین دور کردن جسدهای انسان ها و حیوانات از خانه و محیط زیست شهر و سالم دور کردند و به بیمارستان ها و یا مراکز درمانی دیگر انتقال داده شوند در بیمارستان ها و مراکز درمانی اینگونه بیماران فقط با پزشکان معالج خویش و پرستاران و دیگر موظفین و مراقبین و مسوولین در تماس بودند و نیز ملاقات بااین گونه بیماران دارای ضوابط پزشکی خیلی دقیق بوده در کتیبه های مصری داریوش را به سبب ایجاد بیمارستان ها و آموزشگاه ها و امور آبیاری و تسهیل حمل و نقل و تکمیل نخستین ترعه میان دریای سرخ و مدیترانه که همه از اقدامات ایرانیان بود «نیکوکار بزرگ »لقب داده اند .

2-2- بیمارستانهای ایران
ایرانیان در ایجاد و اداره بیمارستان ها پیشرو ملت متمدن بوده و بیمارستان در عالم اسلام و جهان پیشرفته از طریق ایران شناخته شده است . بیمارستان ها به دو دسته بیمارستان های ثابت که به صورت بنایی در نقطه های خاص مستقر بوده است و بیمارستان های صحرایی یا سیار، یعنی بیمارستانهای اردوهای جنگی ، تقسیم می شد . وسایل و تجهیزات بیمارستان های صحرایی ، همرام با قشون از نقطه ای به نقطه دیگر حمل می‌شد و در هر محلی که سپاه استقرار می یافت بیمارستان نیز برپا می‌گردید . از بیمارستان های معروف آن دوره به بیمارستان «ری» می توان اشاره کرد که در سده سوم و چهارم هجری در ایران بوده و رازی برای مدتی ریاست آن را به عهده داشته است . بیمارستان نیشابور که به فرمان خواجه نظام الملک در نیشابور ساخته شد و به دست مغول ویران گشت و بیمارستان اصفهان که احتمالا در عهده آل بویه ساخته شده بود .
۲-۳- وجه تسمیه بیمارستان
بیمارستان واژه‌ای فارسی است که کوتاه شده آن در عربی ،« مارستان» است . این کلمه، نامی است مرکب از« بیمار+ ستان ادات مکان» و آن خانه یا عمارتی است که بعضی حکومت ها یا افراد نیکوکار، در برخی از شهرها می سازند و در آنجا پزشکان حقوق بگیر دولت یا موسسات نیکوکاری ، بیماران را به طور رایگان درمان می‌کنند. عمارت و خانه ای که جهت بیماران بنا شده و در آنجا بیماران بی بضاعت و بی کس را پذیرفته و مجانا و بلاعوض آنان را تداوی کرده و دوا و غذا می‌دهند و پرستاری می‌کنند. نام بیمارستان فارسی است زیرا بیمار به مریضان گفته می‌شود و ستان به معنی جای است و نام بیمارستان «اخشندوکین» است . مریضخانه ، دارالمرضی و دارالشفا نیز مترادف بیمارستان است . در برخی مدارک ، داروخانه و بیت الادویه نیز گاها بجای بیمارستان یا درمانگاه به کار می‌رفته است . بیمارستان از آغاز به عنوان درمانگاه های عمومی بود که در آن همه بیماری های داخلی ، جراحی ، چشم و روان درمان می شد تا اینکه بر اثر گذشت زمان و نا به سامان شدن کارها و بی توجهی ، بیمارستانها در بسیاری از نقاط به ویرانه‌هایی تبدیل شدند و تنها در آن دیوانگان باقی ماندند .از این رو از کلمه مارستان یا بیمارستان گاهی مفهوم دیوانه خانه به ذهن می‌آمد. شیخ فریدالدین عطار در تذکره الولیا از قول فضیل بن عیاض گوید: دنیا بیمارستان است و خلق درو چون دیوانگان و دیوانگان در بیمارستان در غل و قید باشند .
۲-۴-تشکیلات بیمارستان
۲-۴-۱- جایگاه و اهمیت بیمارستان های ایران
بیمارستان های ایران و برخی دیگر از مناطق جهان اسلام ، در دوره اعتلای خود ، جایگاه درمان ، پژوهش و آموزش پزشکی بودند .جایگاه بیمارستان‌ها در خوش آب و هواترین قسمت های شهر قرار داشت و به سبزه و درخت آراسته بود . محمدبن زکریای رازی برای تعیین محل بیمارستان بغداد دستور داد تا قطعاتی از گوشت را در ناحیه های مختلف شهر بیاویزند و آنجایی که گوشت دیرتر فاسد شده بود را به عنوان محل بیمارستان برگزید. معمولاً پزشکان معروف ، به درمان مردم غنی پرداخته و توده فقیر را به آنها دسترسی نبود . پزشکانی مانند محمدبن زکریای رازی و یا محمود بن الیاس که ناداران را در مطب یا خانه خویش به رایگان درمان کرده و در واقع مخارج دارویی آنها را تامین نموده و گاهی نیز کمک خرجی در اختیارشان قرا ر می‌دادند نادر بودند . اگردر شهری بیمارستانی موجود بود ، در آن ناداران ، مسافرین و بی کسان به رایگان درمان می‌شدند .
در بیمارستان های ایران ، از درمان یهودیان ، مسیحیان و پیروان دیگر ادیان نیز دریغ نداشتند.در آمد بیمارستان از وقفیاتی تامین می شد که همراه با بیمارستان ایجاد شده بود .این وقفیات شامل خانه ها ، مغازه ها، بازارها ، آسیاها، ده ها ، زمین ها ، کاریز ها و غیره بود. این درآمدها برای تامین حقوق کارکنان بیمارستان‌ها ، هزینه های غذا، بستر و پوشش‌، داروها ، وسایل لازم و تعمیرات بیمارستان به کار می‌رفت . بیمارستان تحت نظر سلطان یا حاکم وقت به وسیله یک مدیر یا متولی اداره می‌شد. در مجاورت بیمارستان های بزرگ یک مدرسه مذهبی به نام «دارالشفا » و یک مسجد وجود داشت .
۲-۵-بخشهای مختلف بیمارستان
بیمارستانهای کهن و مجهز ایران و سایر مناطق جهان اسلام به دو قسمت مربوط به زنان و مردان تقسیم شده و در هریک از آنها به ویژه در قسمت مردان بخشهای زیر وجود داشت:
بیماریهای داخلی امراض گوارشی خصوصا اسهال خونی بیماریهای واگیر جراحی و درمان زخم ها و شکستگی استخوان ها بیماری های چشم بیماری های روانی داروخانه یا بیت الادویه و همچنین درمانگاه مربوط به بیماران سرپایی (غیر بستری ) از قسمت های اصلی بیمارستان ها بود . در این بیمارستان ها افراد مختلفی اعم از طبیب ، جراح ، کحال ، رگ زن (فاصد ) ، شکسته بند ، داروکوب و شربت ساز(عطار ) ،خازن ،پرستار ، رخت شوی ، آشپز ، نگهبان و سایر خدمات فعالیت داشتند . معمولا در جوار بیمارستان ، مسجدی هم برای انجام فرایض دینی کارکنان و بیماران بهبود یافته بنا می شد و فردی روحانی آن را اراده می کرد . در کنار برخی از بیمارستان های بزرگ ، قبرستانی یافت می شد که در آن بیماران فوت شده بی سرپرست را دفن می نمودند.
در اواخر سال ۱۲۹۹ و اوائل سال ۱۳۰۰ شمسی بنگاه پاستور ایران در تهران تاسیس شد . در سال ۱۳۰۰ مدرسه داروسازی وابسته به مدرسه طب دارالفنون شروع به کار نمود . در سال ۱۳۱۰مدرسه رادیولوژی تکمیل شد و در سال ۱۳۱۳ بیمارستان فیروزآبادی در تهران و جذام خانه مشهد بنیاد نهاده شدند و در سال ۱۳۲۰اداره کل صحیه مملکتی به وزارت بهداری تبدیل شد. در اروپا در دوره قرون وسطی دانش پزشکی تحت تسلط کلیسا در آمد و به هر ترتیب بیمارستان از دوره قرون وسطی تاکنون«به ویژه در اروپا » تحولاتی را پشت سرگذاشته که می‌توان آن را به سه دوره متمایز تقسیم نمود :
۱- نظام سنتی
۲-ملی شدن مراکز درمان و جدایی مذهب از درمان
۳- تخصص گرایی و توسعه مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان ها
بیمارستان هایی که در سرزمین های اسلامی قرار داشتند به شرح زیر بوده است:
– اولین بیمارستان (دارالمرض)، سال ۸۶ هجری در دمشق.
فعالیت این بیمارستان محدود به نگهداری جذامیان و معلولین بوده است.
– بیمارستان رشید، سال ۱۷۱، در بغداد.
– بیمارستان ری، سده سوم و چهارم در ایران، که توسط رازی، پزشک نامدار ایرانی، اداره می شده است.
– بیمارستان در بیت المقدس، قرن پنجم هجری.
– بیمارستان عضدی، سال ۳۷۲ در بغداد.
– بیمارستان نیشابور، به فرمان نظام الملک در نیشابور ساخته شد و به دست مغول ها ویران گشت.
– بیمارستان اصفهان، عهد آل بویه در قرن ششم.
– بیمارستان نضیین، انطاکیه، صغیر و کبیر در دمشق.
۲-۶-بیمارستان در حال
بیمارستان محلی است که از طریق یک تشکیلات مشخص که بر اساس نوع بیماری های بیماران ،با وسائل لازم از نظر پرسنلی و تکنیکی بنحو منطقی و معقول بهبود حال بیماران بررسی و تعیین می شود شکل می گیرد .دقت در تعریف این موضوع بمنظور اساس کار در بوجود آمدن یک بیمارستان بدان لحاظ مهم است که در آن عملی تولیدی برای یک اجتماع انجام می گیرد« بیمار بایستی در آن سالم گردد».
در آن به انسان آمادگی دوباره داده می شود تا عنصری مولد برای اجتماع شود.هر قدر عمل تولیدی بیمارستان بر اساس سیستم معقول تری قرار گیرد امکان خودسازی جسمی و روحی افراد که از طریق بیمارستان میسر می گردد، راحت تر انجام می پذیرد .لذا بیمارستان محیطی است متعلق به مردم و باید به مردم در حد معقول سرویس دهد.
۲-۷- باز زنده سازی بیمارستان
واکنش متقابل بسیاری از بیمارستان ها طی سال های اخیر، تغییر دادن شیوه های کهن برنامه ریزی به سوی گروه بندی کردن عملکرد بیمارستان ها است، این مراکز حداقل از سه نظر اشتراک دارند، غیر مرکزی بودن سرویس های داخلی، غیر تخصصی کردن کلیه عملکرد ها و ارائه ی کارهای اسنادی به روال کاملاً ساده و طبیعی. مسئولیت هر بیمار به یک تیم کوچک از کارکنان(در هر نوبت کاری، دو یا سه نفر) واگذار می شود که هرکدام در رشته ای تعلیم دیده اند. نتیجه تداوم مراقبت از بیمار طی اقامت او در بیمارستان است که با روش های پیشین و سر گردانی او بین انبوهی از مراقبان بسیار متفاوت است. جداول خاصی استفاده می شود که کلیه عملکرد ها و برنامه های درمانی در آن پیش بینی شده است. بدیهی است سپردن این جداول به کامپیوتر نقش بسیار مهمی در تبادل سریع و مدیریت اطلاعات خواهد داشت.
۲-۸-بیمارستان در آینده
تاکنون راجع به بیمارستان با فرم های معمولی بحث به میان آمده است و دراین بخش سعی شده است درباره اهمیت کارکردی با روشی پیشرفته و حساب شده بحث نمائیم قبل از هر چیز باید توجه داشت که طرح نقشه بیمارستان ایده آل خلق الساعه و یا برعکس ایده ای طولانی نمی باشد ، بلکه روشی است که باید طبق آن قدم برداشت . اصراری نیست که این روش از ما باشد بلکه لازم است که آزمایش شده بود ه و در عمل بتواند دارای عملکرد باشد . وقتی قرار است طرحی راجع به بیمارستان در آینده کشیده شود مشکل است خطی کشید بین منطق و تخیل حرکت نماید . از آلفرد لوس معمار و دکتر مکلین در مجله مدرن هاسپیتال در اوت سال ۴۸ مقاله ای آمده است که جالبترین قسمت آن آینده نگری آنها راجع به راهروهای دو طرفه در واحد پرستاری می باشد و قسمت عمده سرویسهای پزشکی بطرف انتهای راهروها و کریدورها کشیده می شود که بنظر اگر کریدورها موازی باشند مورد استفاده بیشتری دارند .
همچنین بنظر آنها بغیر از طبقه همکف در بیمارستانها ، واحد پرستاری در تمام نقاط موجود است و بقیه قسمتها از یکدیگر مجزا می باشند . قسمتهای تشخیص بیماری و استراحت بیمار که دارای ۲۰۰ تا ۲۵۰ تختخواب هستند بصورت عمودی رشد می کند . معمار دیگری انقلاب بزرگی در طب و در نتیجه درطرح آن می بیند وی معتقد است که جهت قابلیت تغییر برای جایگزینی فضاها لازم است که دهنه های بزرگ جای ردیف ستونها را در طرح بگیرد . معمار دیگری می گوید پیشرفت های زیادی از نظر تکنولوژی در بیمارستان بوجود خواهد آمد . بنظر وی بیمارستان آینده با وجود آنکه از موادی ساخته خواهد شد از قابلیت تغییر زیادی برخوردار خواهد بود دکتران از دستگاههای تکنولوژیکی استفاده خواهند کرد. این نویسنده پیش بینی می کند که در عوض سرویسها ی تشخیص بیماری و یرویس های مربوط به بهبودی بیمار در یک بیمارستان کوچک شده و قسمت اداری بیمارستان بزرگ خواهد نتایج عملی تاکنون بسیار کم است و ممکن است احتیاج باشد که دائما برنامه ریزی کامپیوتر تغییر کند زیرا که الگوی روش پزشکی نیز دائما در حال تغییر است . یکی از آژانسهای دولت آمریکا که در طرح برنامه ریزی بیمارستان ها تخصص دارد مشغول طرح و بررسی یک بیمارستان تجربی است . اساس این بیمارستان بر این محور است که تمام کارهائی که با ماشین می تواند انجام شود را از انسان گرفته و آن را توسعه داده و در اختیار سیستم های پیشرفته الکترونیکی قرار دهد .

فهرست مطالب:

Contents

فصل اول:کلیات ..   2

1 ـ ۱-۱۰ – نتیجه گیری ..   8

2 ـ ۲-۲ – بیمارستانهای ایران .   11

3 ـ ۲-۳ – وجه تسمیه بیمارستان .   11

۲-۴ – تشکیلات بیمارستان .   12

4 ـ ۲-۵ – بخشهای مختلف بیمارستان .   13

5 ـ ۲-۷ – باز زنده سازی بینارستان .   15

6 ـ اتاق الکتروکاردیوگرافی  ECG ..   17

فضاهای زیر به صورت مشترک با سایر واحدهای درمانگاهی داخلی .   18

7ـ درمانگاه قلب: در بیمارستان های منطقه ای، قطبی و کشوری ..   19

8ـ سالن انتظار اصلی .   20

9ـ مشاوره و معاینه .   20

10ـ منشی و انتظار فرعی .   20

11ـ فضاهای پشتیبانی .   20

12ـ فضاهای تاسیساتی .   21

13ـ عمل کرد فضاهای درمانگاه قلب ..   21

14ـ سالن انتظار اصلی .   21

15ـ اطلاعات، پذیرش و صندوق .   22

16ـ سرویس های بهداشتی .   23

17ـ اتاق نظافت ..   24

18ـ اتاق مسئول درمانگاه قلب ..   24

19ـ اتاق اداری ..   24

20ـ اتاق مشاوره و معاینه پزشک …   24

21ـ منشی و انتظار فرعی .   25

22ـ منشی درمانگاه قلب ..   25

23ـ جواب به تلفن ها و دریافت دستورات پزشکان .   26

24ـ ترولی اورژانس  Crash   Cart    26

25ـ فضاهای پشتیبانی .   27

26ـ اتاق کار کثیف ..   27

27ـ جمع اوری زباله .   28

28ـ جمع آوری رخت کثیف ..   28

29ـ انبار وسایل و تجهیزات ..   28

30ـ اتاق نظافت ..   29

31ـ رختکن کارکنان .   29

32ـ داخل هر رختکن یک دوش پیش بینی شود.    29

33ـ فضاهای تاسیساتی .   30

34ـ اتاق برق .   30

35ـ اتاق هوارسان .   30

36ـ در ورودی:    31

37ـ میز تحریر:    32

مکان ترولی اورژانس ..   32

38ـ دستشویی بیمارستانی:    33

نگاتوسکوپ ..   33

39ـ اتاق الکتروکاردیوگرافی .   34

40ـ فضای منشی درمانگاه    35

41ـ قسمت داخلی پیشخوان:    36

42ـ صندلی پرستار درمانگاه    36

43ـ قفسه مخصوص بایگانی فیلم های رادیولوژی:    36

44ـ ترولی اورژانس:    36

45ـ اتاق کار تمیز .   36

46ـ قفسه دارو:    36

یخچال دارو:    36

47ـ قفسه زمینی: رویه و بدنه و درها از فولاد زنگ ناپذیر با درهای لولایی، به طول 60 سانتی متر و عرض 50 سانتی متر     36

48ـ قفسه دیواری:    36

49ـ سینک و قفسه زمینی:    36

دستشویی بیمارستانی .   36

50ـ اتاق کار کثیف ..   36

51ـ کلینیکال سینک:    36

52ـ ترولی رخت کثیف:    36

53ـ ترولی زباله:    36

54ـ اتاق استراحت کارکنان و آبدارخانه .   36

قفسه زمینی .   36

55ـ قفسه دیواری: بدنه و درها از ورق فولاد زنگ ناپذیر ابعاد 75    30   100  .   36

56ـ رختکن کارکنان .   36

57ـ کمد رخت دو نفره:    36

کمد رخت یک نفره    36

58ـ قلاب رخت آویز .   36

59ـ اتاق نظافت ..   36

60ـ ترولی نظافت:    36

61ـ پله فرار .   36

62ـ نرده پله:    36

63ـ کف پله:    36

64ـ ۶-۲ – برنامه ریزی فیزیکی   بخشهای کلینیک فوق تخصصی قلب ..   36

65ـ    36

66ـ    36

67 ـ اتاق عمل ( OPERATING Room )    36

68 ـ آنژیوگرافی  (CATH LAB)    36

69 ـ بخش آی سی یو قلب باز .   36

70ـ  Intensive Care Unit Open Heart) )    36

71 ـ بخش سی سی یو .   36

72ـ  Cardiac Care Unit)  )    36

73 ـ پست سی سی یو .   36

74ـ داخلی قلب زنان( Cardiac Internal Women )    36

75ـ داخلی قلب مردان( Cardiac Internal men )    36

76 ـ کلینیک فوق تخصصی قلب ..   36

77 ـ بخش اورژانس (Emergency)    36

78 ـ رادیولوژی درمانگاه    36

79 ـ داروخانه .   36

80ـ نمونه های موردی ..   36

کلینیک تخصصی قلب بیرمنگام    36

کلینیک تخصصی کلیولند    36

81ـ کریشنا موسسه قلب، احمدآباد در هند    36

82 ـ کلینیک تخصصی قلب جماران .   36

83 ـ کلینیک تخصصی قلب الزهراء (س )    36

84 ـ مرکز آموزشی، تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی .   36

85 ـ تغییرات کیفی کلینیک طی سالهای متمادی :    36    87ـ  ساختمان مرکز قلب شهید رجایی شامل بخش های ذیل می باشد  :    .   36

88 ـ معرفی معاونت درمان .   36

89ـ چشم انداز .   36

90ـ رسالت ..   36

91ـ کلینیک فوق تخصصی خیریه جوادالائمه (ع)    36

92 ـ معرفی بخش آنژیوگرافی کلینیک تخصصی قلب و عروق جوادالائمه .   36

93ـ بخش CCU-A ..   36

94 ـ موارد استفاده اختصاصی در این بخش ..   36

95ـ بخش  CCU-B ..   36

96 ـ بخش  ICUA ..   36

97ـ بخش  ICUB ..   36

98ـ اتاق عمل قلب باز .   36

99 ـ انواع عمل جراحی عبارتند از :    36

100ـ معرفی بخش قلب ..   36

معرفی بخش قلب 1 .   36

101 ـ معرفی پرسنل بخش :    36

102ـ دستگاه ها :    36

103ـ خدمات بخش :    36

104ـ وظایف این بخش :    36

105ـ بخش داخلی قلب 2 .   36

106 ـ جراحی 1 .   36

107 ـ بخش اورژانس ..   36

108 ـ بخش کلینیک …   36

109 ـ بخش بازتوانی .   36

110 ـ اطاق  CPR ..   36

111ـ واحد  کارشناسان .   36

112ـ واحد پذیرش ..   36

113ـ تیم بازتوانی .   36

114ـ پرسنل بخش بازتوانی .   36

115ـ وظایف پرسنل .   36

116 ـ واحد EECP ..   36

117ـ هولتر مانیتورینگ  ECG ..   36

118ـ هولتر مانیتورینگ  BP ..   36

119ـ واحد آموزش :    36

120 ـ پزشکی هسته ای ..   36

121 ـ تجهیزات موجود در پزشکی هسته ای ..   36

122ـ پذیرش : .   36

123ـ اتاق پزشک:    36

124ـ اتاق استرس :    36

125ـ اتاق تزریق :    36

126 ـ هات لب  ( Hot Lab )    36

127ـ اتاق تصویربرداری ..   36

128 ـ مرکز قلب تهران .   36

129 ـ شرح وظا یف بخش پرستاری  :    36

130ـ سوپروایزر آموزشی .   36

131ـ سوپروایزر کنترل عفونت ..   36

شرح وظایف ..   36

132 ـ فصل چهارم : کلینیک …   36

133ـ  موقعیت کلینیک …   36

134ـ  مساحت کلینیک …   36

135ـ  انواع کلینیک ها    36

– کلینیک های امراض عفونی .   36

136ـ 2- سیستم متراکم    36

137ـ خصوصیات فونکسیونل کلینیک ها    36

سیستم نیم متراکم و نیم باز .   36

سیستم یک بلوکی .   36

شکل کلی ساختمان کلینیک …   36

138ـ تعیین و دسته بندی ترافیکها    36

139ـ ترافیک در بخشها    36

140ـ ترافیک در دیویژن .   36

141ـ ترافیک در کریدورهای طبقات پایین .   36

142ـ ترافیک در هالهای سرویس ..   36

143ـ ترافیک در خارج از از بلوک کلینیک …   36

144ـ ترافیک در خارج از حصار کلینیک و به وجود آمدن ورودیهای مختلف ..   36

145ـ شکل بخش بستری ..   36

146ـ اندازه اتاق ها    36

147ـ تعداد تختها    36

148ـ ترتیب تختها    36

149ـ اتاق بستری بیمار .   36

150ـ راحتی و دنجی فضا    36

151ـ دوش ..   36

152ـ پرده    36

153ـ تخت ..   36

154ـ سیستم خبر سمعی .   36

155ـ محیط .   36

156ـ آتمسفر ( محیط )    36

157ـ نور مصنوعی .   36

158ـ غیر مملوس ..   36

159ـ جنبه روانی .   36

160ـ اتاقهای خدمات پشتیبانی در بخش بستری ..   36

161ـ مرکز کار .   36

162ـ معاینه و معالجه .   36

163ـ احتیاجات ویژه پرستاری ..   36

واحد بستری داخلی .   36

164ـ بخش بستری جراحی .   36

165ـ اتاق های اعمال جراحی .   36

166ـ تعداد اتاق های عمل .   36

167ـ  جراحی عمومی .   36

168ـ روال کار جراحی .   36
36

169ـ ارتباط عملی .   36

170ـ برنامه عملی اطاق جراحی .   36

171ـ تجهیزات ..   36

172ـ تجهیزات و وسایل اتاق عمل .   36

173ـ – وسائل الکتریکی و الکترونیکی اتاق عمل .   36

174ـ – وسائل غیر الکتریکی اتاق عمل .   36

175ـ وسائل اتاق بهبودی ..   36

176ـ خطرات انفجار .   36

177ـ اندازه اتاق .   36

178ـ بلندی اتاق عمل .   36

179ـ دیوارها ، کف و سقف اتاق عمل .   36

180ـ نور و رنگ اتاق عمل .   36

181ـ دما و رطوبت ..   36

182ـ ضد عفونی کردن اتاق عمل .   36

183ـ حفظ شرایط استریل در اتاق عمل .   36

184ـ کادر .   36

185ـ عناصر .   36

186ـ فاصله مناسب ..   36

187ـ ورودی اورژانس ..   36

188ـ جداسازی و ضد عفونی .   36

189ـ جراحی .   36

190ـ تداخل .   36

191ـ تشعشع .   36

192 ـ معرفی نظام حاکمیت بالینی .   36

193 ـ    36

194ـ هدف کلی : .   36

195ـ اهداف جزئی :    36

196ـ    36

197ـ  مقدمه : .   36

198ـ تعاریف مختلف حاکمیت بالینی : .   36

199ـ اجزاء حاکمیت بالینی :    36

200ـ 1)  مشارکت عمومی و بیماران .   36

201ـ مدیریت خطر .   36

202ـ آموزش و یادگیری ..   36

203ـ مدیریت کارکنان  :    36

204ـ –      ممیزی اتفاقات مهم    36

205ـ منابع و ماخذ    36